3-5 yaş aralığı çocuklarda davranış bozukluğu, ebeveynler ve eğitimciler için önemli bir endişe kaynağıdır. Bu yaş grubunda çocuklar, öfke nöbetleri, inatçılık ve dikkat eksikliği gibi davranışlarla kendini gösterebilir. Bir çok ebeveynin 3-5 yaş aralığında karşılaştığı davranış bozuklukları ile başa çıkma çabası sonuçsuz kalabiliyor. Söz konusu sorunu bu yazımızda detaylıca ele alacağız.
Öfke Nöbetleri ve İnatçılık
3-5 yaş aralığındaki çocuklar, duygusal ve sosyal gelişim süreçlerinde önemli değişimler yaşarlar. Öfke nöbetleri ve inatçılık bu dönemde sıkça görülür. Ünlü psikolog Jean Piaget, bu yaş grubundaki çocukların dünyayı anlamlandırma sürecinde olduklarını ve bu süreçte bağımsızlıklarını ilan etmek istediklerini belirtir. Bu nedenle, çocuklar sık sık kendi isteklerini kabul ettirme çabası içine girerler.
Sigmund Freud’un psikanalitik kuramına göre, bu yaş dönemi fallik evre olarak adlandırılır ve çocukların cinsiyet kimliklerini ve sosyal rolleri keşfetmeleriyle ilişkilidir. Freud, bu dönemde çocukların kendi benlik algılarını geliştirdiklerini ve bu süreçte ebeveynleriyle çatışmalar yaşayabileceklerini öne sürer.
Kaygılar ve Dikkat Eksikliği
Bu yaş grubundaki çocuklar, çeşitli korkular ve kaygılar geliştirebilirler. Ayrıca, dikkat eksikliği de bu dönemde sıkça görülen bir sorundur. John Bowlby’nin bağlanma kuramı, çocukların güvenli bağlanma figürlerine ihtiyaç duyduklarını ve bu ihtiyaçlarının karşılanmaması durumunda kaygı ve dikkat sorunları yaşayabileceklerini öne sürer. Bowlby, “Çocukların güvenli bir bağlanma figürü, duygusal ve sosyal gelişimlerinde kritik bir rol oynar” demektedir.
Dikkat eksikliği konusunda ise, ünlü psikolog Lev Vygotsky’nin sosyokültürel kuramı önemli ipuçları sunar. Vygotsky, çocukların bilişsel gelişimlerinin sosyal etkileşimlerle şekillendiğini ve bu etkileşimlerin dikkat becerilerini geliştirmede önemli olduğunu vurgular.
Davranış Bozukluklarıyla Baş Etme Yolları
- Pozitif Ebeveynlik: Çocukların olumlu davranışlarını ödüllendirmek ve olumsuz davranışlarına uygun sınırlar koymak önemlidir. Bu yaklaşım, B.F. Skinner’ın davranışçı kuramıyla uyumludur. Skinner, “Davranışların pekiştirilmesi, istenen davranışların artmasını sağlar” şeklinde görüş bildirir.
- Tutarlı Disiplin: Ebeveynlerin tutarlı bir disiplin stratejisi uygulamaları, çocukların neyin kabul edilebilir neyin kabul edilemez olduğunu anlamalarına yardımcı olur. Maria Montessori’nin pedagojik yaklaşımları, disiplin ve özgürlük dengesinin çocukların gelişiminde ne kadar önemli olduğunu vurgular. Montessori, “Çocukların özgürlüğü, disiplinle birlikte dengelenmelidir” demektedir.
3-5 yaş aralığındaki çocuklarda davranış bozuklukları, ebeveynler ve bakıcılar için zorlu olabilir. Ancak, uygun yaklaşımlar ve sabır ile bu sorunların üstesinden gelmek mümkündür. Çocukların sağlıklı gelişimini desteklemek için pozitif ebeveynlik teknikleri ve profesyonel yardım seçenekleri değerlendirilmelidir. Bu süreçte çocukların duygusal ve sosyal becerilerini güçlendirmek, uzun vadede sağlıklı bireyler olmalarına katkıda bulunacaktır.
Kaynakça
- Piaget, J. (1952). The Origins of Intelligence in Children. International Universities Press.
- Freud, S. (1905). Three Essays on the Theory of Sexuality. Basic Books.
- Bowlby, J. (1969). Attachment and Loss. Vol. 1: Attachment. New York: Basic Books.
- Vygotsky, L. S. (1978). Mind in Society: The Development of Higher Psychological Processes. Harvard University Press.
- Skinner, B. F. (1953). Science and Human Behavior. Macmillan.
- Montessori, M. (1967). The Absorbent Mind. Holt, Rinehart and Winston.
