Altruizm, bireylerin başkalarının iyiliğini kendi çıkarları üzerinde tutarak kendi menfaatlerinden ödün vererek davranmaları anlamına gelir. Bu kavram, sosyal bilimler, psikoloji, biyoloji ve felsefe gibi birçok disiplinde önemli bir yer tutar ve genellikle fedakarlık ve başkalarına yardım etme eğilimi ile ilişkilendirilir.
Psikolojik Açıdan Altruizm
Psikolojide, altruizm genellikle empati ile yakından ilişkilidir; bir kişi başkalarının duygusal durumlarını anladığında ve onlarla duygusal olarak bağ kurduğunda, bu kişinin başkalarına yardım etme olasılığı artar. Psikolojik teoriler, insanların doğal olarak sosyal varlıklar olduğunu ve gruplar halinde yaşamak için işbirliği ve yardımlaşmanın evrimsel olarak geliştiğini öne sürer.
Altruizm İle Empati Arasındaki Fark Nedir?
Altruizm ve empati, sosyal davranışlar ve kişilerarası ilişkilerle ilgili kavramlar olup sıkça birbirleriyle ilişkilendirilirler; ancak, her ikisinin de temelinde farklı psikolojik süreçler yatar.
Empati Nedir?
Empati, başka bir kişinin duygularını, düşüncelerini ve perspektiflerini anlama ve onlarla duygusal olarak rezonans kurma yeteneğidir. Empati, iki ana bileşene sahiptir:
- Duygusal Empati: Başkalarının duygularını hissedebilme, bu duygulara karşılık verebilme yeteneği. Bu, başka birinin üzüntüsünü veya sevincini hissetmek gibi doğrudan duygusal bir yanıttır.
- Bilişsel Empati: Başkalarının düşünce süreçlerini ve bakış açılarını anlama yeteneği. Bu, birinin neden belirli bir şekilde hissettiğini veya tepki verdiğini anlamayı içerir.
Altruizm Nedir?
Altruizm ise, başkalarının iyiliğini sağlamak amacıyla kendi çıkarlarından ödün vererek yapılan fedakar davranışlardır. Altruist davranışlar, başkalarına yardım etme, onların acılarını hafifletme veya onların mutluluğunu artırma eğilimini içerir. Bu davranışlar bazen kişisel maliyet gerektirebilir ve bireyin kendi ihtiyaçları veya arzuları üzerinde başkalarını önceliklendirir.
Aralarındaki İlişki ve Farklar
- İlişki: Empati, sıklıkla altruizme yol açabilir. Bir kişi başkalarının duygusal durumunu anladığında ve bu durumla empati kurduğunda, o kişinin yardım etme olasılığı artar. Bu, empatinin altruist davranışları tetikleyebilecek bir motivasyon kaynağı olarak işlev görebileceği anlamına gelir.
- Farklar:
- Motivasyon: Empati, bir duygusal ve bilişsel süreçtir ve başkalarının durumlarını anlama kapasitesiyle ilgilidir. Altruizm ise, bu anlayıştan hareketle başkalarına yardım etme eylemidir. Birisi empatik olabilir ama bu her zaman altruist davranışlara dönüşmez.
- Eylem: Empati bir duygusal durum veya düşünsel süreçken, altruizm açık bir eylemdir. Bir kişi empatik hissedebilir ancak pratikte herhangi bir yardım eyleminde bulunmayabilir.
- Sonuçlar: Empati, başkasının duygularını paylaşmakla sınırlı kalabilir ve her zaman dışa dönük bir eylem gerektirmez. Altruizm ise genellikle somut eylemlerle sonuçlanır ve başkalarının iyiliği için bir şeyler yapmayı içerir.
Dolayısıyla, empati ve altruizm birbiriyle bağlantılı olmakla birlikte, empati insanları başkalarının durumları hakkında bilinçlendiren bir içsel süreçken, altruizm bu bilinçle harekete geçme ve başkalarına somut bir şekilde yardım etme eylemidir.
