Derealizasyon, bir kişinin çevresinin gerçek olmadığı veya dış dünyanın yabancı, rüya gibi veya yapay olduğu hissiyatını yaşadığı bir duygudurum durumudur. Bu durum, genellikle disosiyatif bozuklukların bir parçası olarak görülür ve kişi kendini çevresinden veya gerçeklikten soyutlanmış hisseder. Derealizasyon, kişinin zihinsel süreçlerinin açık ve uyanık olduğu; ancak çevresiyle olan bağının kopmuş veya değişmiş gibi hissettiği anlarla karakterizedir.
Derealizasyonun Belirtileri
Derealizasyon durumu yaşayan kişiler genellikle şu tür belirtiler rapor ederler:
- Çevrelerinin bulanık, yapay veya karton gibi hissettirilmesi.
- Çevresel seslerin uzak veya yapay gelmesi.
- Renklerin soluk veya anormal bir şekilde algılanması.
- Zamanın yavaşladığı veya hızlandığı hissi.
- Çevrenin düzlemsel veya üç boyutlu olmaktan çıkıp, iki boyutlu gibi algılanması.
- Mevcut çevreyle duygusal veya kişisel bir bağ hissedememe.
Derealizasyonun Nedenler Nelerdir?
Derealizasyon genellikle şiddetli stres, travma, uykusuzluk, bazı psikiyatrik bozukluklar veya psikoaktif maddelerin kullanımı gibi faktörlere bağlı olarak ortaya çıkar. Ayrıca, anksiyete bozuklukları, depresyon, bipolar bozukluk gibi diğer ruhsal sağlık koşulları ile birlikte de görülebilir.
Derealizasyon Nasıl Tedavi Edilir?
Derealizasyon, kişinin çevresini gerçek dışı veya rüya gibi algıladığı, disosiyatif bir durumdur. Bu hissiyat genellikle anksiyete veya depresyon gibi altta yatan diğer psikolojik sorunlarla ilişkilidir. Derealizasyonun tedavisi, genellikle bu altta yatan nedenlere odaklanarak ve belirtileri hafifletmeye çalışarak gerçekleştirilir. İşte derealizasyonun tedavisine yönelik yaklaşımlar:
- Psikoterapi
Psikoterapi, derealizasyon tedavisinin temel taşlarından biridir. Özellikle bilişsel davranışçı terapi (BDT), kişinin yanıltıcı düşünce ve algılarını tanımlamasına ve bunlarla başa çıkmasına yardımcı olabilir. Terapi, gerçeklik algısını yeniden yapılandırmak ve derealizasyon tetikleyicilerini yönetmek için stratejiler geliştirmeyi amaçlar.
- Eksiklik Duygusuna Yönelik Terapiler: Kişilerin gerçeklik algısını güçlendiren terapiler, derealizasyonun etkilerini azaltmaya yardımcı olabilir.
- Psikodinamik Terapi: Bu yaklaşım, derealizasyonun psikolojik kökenlerini anlamaya ve işlemeye odaklanır.
- İlaç Tedavisi
Şu anda derealizasyonu doğrudan hedef alan özel bir ilaç yoktur, ancak belirtiler genellikle altta yatan anksiyete veya depresyon ile ilişkili olduğundan, bu durumlar için kullanılan ilaçlar faydalı olabilir:
- Antidepresanlar: SSRI’lar gibi antidepresanlar, anksiyete ve depresyon belirtilerini hafifletmeye yardımcı olabilir.
- Anksiyolitikler: Bazı durumlarda, anksiyete belirtilerini yönetmek için anksiyolitik ilaçlar reçete edilebilir.
- Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Günlük rutinlerde yapılan bazı değişiklikler, derealizasyon belirtilerini hafifletmeye yardımcı olabilir:
- Düzenli Egzersiz: Fiziksel aktivite, stresi azaltmaya ve genel sağlık durumunu iyileştirmeye yardımcı olabilir.
- İyi Uyku Alışkanlıkları: Yeterli ve kaliteli uyku, psikolojik sağlık için kritik öneme sahiptir.
- Mindfulness ve Meditasyon: Zihinsel farkındalığı artıran teknikler, kişinin mevcut anda kalmasına ve gerçeklik hissini güçlendirmesine yardımcı olabilir.
- Destek Grupları
Derealizasyon yaşayan kişiler için destek grupları, deneyimlerini paylaşabilecekleri ve benzer durumları olan diğer bireylerden destek alabilecekleri bir ortam sunar. Bu, kendilerini yalnız hissetmelerini önleyebilir ve başa çıkma stratejilerini öğrenmelerine yardımcı olabilir.
- Eğitim ve Bilinçlendirme
Kişinin derealizasyon ve onun potansiyel tetikleyicileri hakkında bilgi sahibi olması, belirtileri tanıma ve erken müdahalede bulunma yeteneğini artırabilir.
Derealizasyonun tedavisi, bireysel duruma göre uyarlanmalıdır ve genellikle multidisipliner bir yaklaşım gerektirir. Profesyonel bir sağlık hizmeti sağlayıcısı, kişinin durumunu değerlendirerek en uygun tedavi planını oluşturabilir.
