Psikolojide Parasosyal Etkileşim Nedir?

Parasosyal etkileşim, bireylerin medya kişilikleriyle kurdukları tek yönlü, hayali sosyal ilişkileri ifade eder. İlgili kavram, 1950’lerde Donald Horton ve Richard Wohl tarafından ortaya atılmıştır ve insanların televizyon, radyo, sosyal medya ve diğer medya araçları aracılığıyla tanıştıkları ünlüler, karakterler veya sunucularla geliştirdikleri ilişkileri kapsar. Parasosyal etkileşimler, bireylerin medya figürleriyle duygusal bağlar kurmasını ve bu figürleri gerçek sosyal ilişkiler gibi algılamasını sağlar.

Parasosyal Etkileşim Nedir?

Parasosyal etkileşim, bireylerin medya aracılığıyla tanıştıkları kişilerle kurdukları tek yönlü ve hayali ilişkileri ifade eder. Bu ilişkiler, gerçek sosyal etkileşimlerin tersine, karşılıklı değildir; yani, medya figürleri bireyleri tanımaz veya onlarla doğrudan iletişim kurmaz. Buna rağmen, bireyler bu figürlerle güçlü duygusal bağlar kurabilir ve onları arkadaş, rol model veya rehber olarak görebilirler. Parasosyal etkileşimler, televizyon programları, radyo şovları, filmler, sosyal medya platformları ve diğer medya araçları aracılığıyla gerçekleşir.

Parasosyal Etkileşimin İşleyişi

Parasosyal etkileşim, çeşitli psikolojik ve sosyal mekanizmalar aracılığıyla işler. İşte parasosyal etkileşimin işleyişine dair bazı temel mekanizmalar:

1. Duygusal Bağ Kurma: Bireyler, medya figürleriyle duygusal bağlar kurar ve bu figürleri gerçek insanlar gibi algılar. Bu bağlar, bireylerin medya figürlerinin yaşantılarına, duygusal durumlarına ve başarılarına ilgi duymasını sağlar.
2. Empati ve Benimseme: Bireyler, medya figürlerinin duygusal durumlarına empati gösterir ve onların deneyimlerini kendi deneyimleri gibi benimserler. Bu, bireylerin medya figürlerinin sevinçlerini, üzüntülerini ve diğer duygusal durumlarını paylaşmasını sağlar.
3. Gerçekçilik ve İnandırıcılık: Medya figürlerinin gerçekçi ve inandırıcı olması, bireylerin bu figürlerle kurdukları ilişkilerin güçlenmesine katkıda bulunur. Bireyler, gerçekçi ve samimi görünen medya figürlerine daha fazla bağlanma eğilimindedir.
4. Tekrarlayan Maruz Kalma: Bireyler, düzenli olarak medya figürleriyle karşılaştıklarında, bu figürlerle kurdukları ilişkiler güçlenir. Televizyon dizileri, radyo şovları veya sosyal medya paylaşımları gibi sürekli tekrar eden medya içerikleri, bireylerin medya figürlerine bağlanmasını kolaylaştırır.

Parasosyal Etkileşimin Psikolojik Etkileri

Parasosyal etkileşimler, bireylerin psikolojik durumları ve sosyal yaşamları üzerinde çeşitli etkiler yaratabilir. İşte parasosyal etkileşimin bazı psikolojik etkileri:

1. Duygusal Destek:Parasosyal etkileşimler, bireylerin duygusal destek bulmalarına yardımcı olabilir. Bireyler, medya figürlerinin hikayeleri ve deneyimleri aracılığıyla kendi duygusal zorluklarını daha iyi anlamaya çalışabilirler.
2. Yalnızlık ve Sosyal İzolasyon:Parasosyal etkileşimler, yalnızlık ve sosyal izolasyon hissini azaltabilir. Bireyler, medya figürleriyle kurdukları hayali ilişkiler aracılığıyla sosyal bağlar kurma ihtiyacını karşılayabilirler.
3. Rol Modeller ve Davranışlar: Medya figürleri, bireyler için rol modeller olabilir ve onların davranışlarını, tutumlarını ve değerlerini etkileyebilir. Bireyler, hayran oldukları medya figürlerinin davranışlarını ve değerlerini benimseyebilirler.
4. Gerçeklik Algısı:Parasosyal etkileşimler, bireylerin gerçeklik algısını etkileyebilir. Bireyler, medya figürlerinin yaşamlarını ve deneyimlerini gerçek sosyal etkileşimlerle karıştırabilir ve bu durum, bireylerin gerçek dünya ile medya dünyası arasındaki farkı anlamalarını zorlaştırabilir.

Parasosyal Etkileşimin Sosyal Medya Üzerindeki Etkileri

Sosyal medya, parasosyal etkileşimlerin daha yaygın ve güçlü hale gelmesine katkıda bulunmuştur. İşte sosyal medya aracılığıyla gerçekleşen parasosyal etkileşimlerin bazı etkileri:

1. Etkileşim ve Katılım: Sosyal medya platformları, bireylerin medya figürleriyle daha doğrudan ve sık etkileşim kurmasına olanak tanır. Yorumlar, beğeniler ve paylaşımlar aracılığıyla bireyler, medya figürlerine daha yakın hissederler.
2. Sanal Topluluklar: Sosyal medya, bireylerin benzer ilgi alanlarına sahip diğer kişilerle sanal topluluklar oluşturmasına olanak tanır. Bu topluluklar, bireylerin parasosyal etkileşimlerini güçlendirebilir ve sosyal destek sağlayabilir.
3. Kişisel Marka ve Kimlik: Sosyal medya figürleri, kendi kişisel markalarını ve kimliklerini yaratma ve bu kimlikleri takipçileriyle paylaşma konusunda daha fazla kontrol sahibidir. Bu, parasosyal etkileşimlerin daha kişisel ve samimi hale gelmesine katkıda bulunur.